حدیث درباره بدگمانی ، احادیث درباره بدبینی ، احادیث درباره بدگمانی نسب به همدیگر

786
---

سوء‌ظن و بدگمانی در روایات اهل‌بیت(ع)

-----

امام محمد باقر علیه السلام از پدرش علی بن حسین(ع) و ایشان

از پدرشان حسین بن علی(ع) و ایشان از پدر خود علی بن ابی

طالب علیهم السلام نقل فرموده اند که فرمودند:
به هیچ بنده‏ ای از بندگان خدا با چشم حقارت منگر که شاید همان

ولی خدا باشد و تو ندانی.
---
امام علی ‏(علیه السلام) فرمودند: قضاوتی که با تکیه به ظن و

گمان باشد، عادلانه نیست.
---
از داورى کردن بپرهیزید ؛ زیرا (منصب) داورى در حقیقت از

آنِ امامى است که در قضاوت دانا باشد و در میان مسلمانان به

عدالت حکم کند ؛ از آنِ پیغمبر یا وصىّ پیغمبر . «الکافی : ۷

/ ۴۰۶ / ۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۷۰»
----
آیه ای از قرآن کریم درباره قضاوت:
آیه ای از قرآن کریم درباره قضاوت

«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ

لا تَجَسَّسُوا وَ لا یَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ یُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ

أَخیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحیم».

اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید! از بسیارى از گمان‌ها بپرهیزید،

چرا که بعضى از گمان‌ها گناه است
هیچ کس از درون انسان ها و نیت آن ها جز خدا آگاه نیست ،

پس این پروردگار عالم است که می داند در دل هر شخص چه

می گذرد نه ما!
------
 امام علی ع:
به خدا سوگند خداوند سبحان مؤمنى را بعد از ایمان عذاب

نمى‌کند، مگر به خاطر سوء ظن و بداخلاقى او.
دلهایتان را از بغض و کینه پاکیزه کنید. کینه‌های درونی همانند

«وبا» یک بیماری کشنده است. (فهرست‌غرر، ص ٧٣)

به آدم نیکوکار گمان بد بردن، بدترین گناهان و قبیح‌ترین ستم‌ها

است. (فهرست غرر، ص ٢٧٧)
برحذر باش و به کسی سؤظن مَبَر. سؤظن عبادت‌ها را فاسد

می‌کند و بار باعظمت گناه را سنگین می‌نماید. (فهرست غرر،

ص ٢٢٧)
فال بد زدن حقیقت ندارد.

کسی که حسّ بدبینی دارد، دین و ایمان ندارد!
زیاده روی در ملامت، آتش لجاجت را مشتغل می سازد.
حسن‌ظن و خوش‌بینی بالاترین مرتبه تقوی و پرهیزکاری است.
خوش‌بینی، مایة راحتی جان و سلامتی تن آدمی است.
سؤ‌ظن و حس بدبینی را نسبت به همدیگر از خود دور کنید. این

یک وظیفه و دستور خداوند متعال است.
آدم شکّاک و بدگمان همیشه مریض است! (فهرست غرر، ص

١٤٦)
کسی که به تو حُسن ظن دارد تو نیز این خوش باوری او را

نسبت به خود بپذیر.
سؤظن بردن به کسی که اهل دغل و خیانت نیست نشانة لئامت و

فرومایگی است.
کسی که به شخص امینی که اهل خیانت نیست گمان بد ببرد (در

عوض) به آنچه که واقعیت ندارد خوش‌گمان خواهد بود!
هیچ‌وقت به سؤ‌ظن و بدگمانی گرفتار مشو و الّا با هیچ دوست و

رفیقی جای آشتی برایت نخواهد گذاشت! (تحف‌العقول، ص

٧٧)
آن کس که حس بدگمانی دارد از بدی باطن خود حکایت می‌کند!

---
امام جعفر صادق ع:
کسی که با اهل شک و گمان بد هم نشینی کند، از آن‌ها می‌شود.

سخن برادرت را مادامی که حمل بر خیرخواهی توانی کرد

هیچگاه آن را بر بدبینی و غرض‌ورزی حمل مکن. (بحار، ج

٧٨، ص ٢٥١)

در حق برادران خود حسن‌ظن داشته باشید که برای شما صفای

دل و پاکیزه‌طبعی به دنبال خواهد داشت.
هرگاه مؤمن برادر دینی خود را تهمت بزند، ایمان او همانند نمک

که در آب حل می‌شود ذوب و مضمحل می‌گردد!‌
----
امام باقر ع:
به هوش باشید و از گمان‌های بی‌پایه بپرهیزید و بدانید دروغ

بودن گمان، بیش از هر دروغی دیگر حقیقت دارد!

--
پیامبر(ص):
از سوء‌ظن و بدگمانی نسبت به مردم بپرهیزید.
مؤمن، برای رهایی از بدگمانی، باید که سؤظن خود را (هیچگاه

در خارج) به فعلّیت نرساند.
خوش‌گمانی نسبت به خدا، خود یکی از عبادت‌های الهی است.

(بحار، ج ٧٧، ص ١٦٦)

----

امام جواد ع:
کسی که از حُسن نیّت برادر دینی‌اش خشنود نباشد از محبّت و

عطاهای او نیز خوشنود نخواهد بود. (بحار، ج ٧٨، ص ٣٦٥)
---
امام رضا ع:
این را بدان که (این سه صفت) ترس و بخل و طمع، غریزه‌هایی

هستند که منشأ همة آن‌ها سؤظن و بدبینی است. (مواعظ صدوق،

ص ١٠٩)
----
امام موسی بن جعفر ع:
چشم و گوش خود را نسبت به برادر دینی‌ات تکذیب کن آنچنان

که اگر پنجاه نفر دربارة او حرفی زدند و او خلاف آنها را گفت

تو حرف او را قبول کن و دیگران را تکذیب نما! (به او کمال

خوش‌بینی داشته باش) (سفینه، ج ٢، ص ١١١)
-----
موی بشکافی به عیب دیگران
چون به عیب خود رسی کوری از آن
---
عیب کسان منگر و احسان خویش
دیده فرو بر به گریبان خویش
---
هر کس دیگران را قضاوت(نابجا) کند خدا او را نمی کشد تا آنکه

او را در موقعیتی مثل او قرار دهد.
---
نه دیگران خدای قضاوت مایند،نه ما خدای قضاوت

دیگرانیم.خدایی جز الله نیست . لا اله الا الله.
---